-
1 тын калу
= тын булу -
2 тыңлап тын калу
заслу́шиваться/заслу́шаться -
3 тын булу
= тын калу1) зати́хнуть, сти́хнуть, ути́хнутьбөтен дөнья тын калды — весь мир (всё окружа́ющее) зати́х
2) см. шым булу тихо́нько; соблюда́я тишину́тын гына тору — ти́хо стоя́ть
3) о́чень споко́йнотын гына сөйли — говори́т о́чень споко́йно ( тихим голосом)
-
4 тын
I сущ.1) дыха́ние, вздох; вдох || дыха́тельныйтынны буа торган — затрудня́ющий дыха́ние
тын көпшәсе — дыха́тельная тру́бка
2) прост. во́здухкамераның тыны чыккан — во́здух из ка́меры ( велосипедной) весь вы́шел
3) пар вы́хода, выдыха́ния ( в прохладно-влажную погоду)тын беленә башлаган — стал заме́тен пар дыха́ния ( при низкой температуре)
4) перен. возде́йствие, влия́ние; духреволюциянең кайнар тыны — горя́чее дыха́ние револю́ции
5) диал. душа́, духтыны барның өне бар — (посл.) име́ющий ду́шу име́ет и го́лос (т.е. может и протестовать, и голосить)
•- тын алу- тын алыш
- тын бетү
- тын куырылдыру
- тын куыру
- тын кысылу
- тын өрү
- тын тарыгу
- тын юлы
- тын юллары
- тынны тарыктыру
- тын чыгару
- тынны чыгару••тын алган тавыш та чыкмау (ишетелмәү, сизелмәү) — быть соверше́нно беззву́чным (букв. не слы́шать и зву́ка дыха́ния)
тын алганны (алганын, алганыңны) да сизү (белү) — знать всю подного́тную (букв. знать и то, как ды́шится кому́; кто, как, чем ды́шит и т. п.)
тын алдырмау, тын (да) алырга (да) бирмәү — не дава́ть переды́шки
тын (да) алдырмы́йча — не дава́я передохну́ть; без переды́шки
тын кабу (кысу, тоту) — затрудня́ть/затрудни́ть дыха́ние
- тын алмастантынны (тынын, тыныңны) арттан (эчтән) алу — груб.-прост. дыша́ть че́рез зад, отма́лчиваться от стра́ха, выжида́ть молчко́м, ждать забве́ния просту́пка
- тын да алмыйча
- тын да чыгармыйча
- тын да тартмыйча
- тын алырга да онытып
- тын алуны да онытып
- тын кысу
- тын да чыгармау
- тынын да чыгармау
- тыны да чыкмый
- тының чыкмасын
- тының да чыкмасын
- тыныңны да чыгарма
- тыныңны да чыгарасы булма II сущ.прост. коро́ткий промежу́ток вре́мениIII 1. прил.бер тын эшләп алу — немно́го порабо́тать
1) в разн. знач. ти́хийтын һава — ти́хая пого́да (букв. во́здух)
тын елга — ти́хая река́
тын урын — ти́хое ме́сто
тын почмак — ти́хий у́гол (уголо́к)
тын төн — ти́хая ночь
урман тын — лес тих, в лесу́ ти́хо
2) ти́хий, молчали́выйбик тын кеше — о́чень ти́хий челове́к
2. нареч.ул гел тын — он всегда́ молчали́в
ти́хо; молчали́воурамда тын — на у́лице ти́хо
шул кадәр тын ки... — так ти́хо, что...
- тын булу- тын калу 3. сущ.; редко1) см. тынлыкурман тынында — в тиши́ ле́са
2) поко́й, успокое́ниеIV 1. диал.; прил.тынымны, көнемне бозма — (погов.) не наруша́й мой поко́й ( говорится нежелательному жениху)
перело́жный2. сущ.тын җир — перело́жная земля́
перело́гтынга калдыру — оста́вить на (как) перело́г
-
5 стойка
I ж1) воен.; спорт. [үрә катып] тору, [хәрәкәтсез басып] тору2) спорт. стойка, баштүбән тору3) охот. тын калу, хәрәкәтсез (катып) калу (киекне күргәч, ау этенең бер урында хәрәкәтсез туктап калуы)II ж1) ( вертикальный брус) терәк ( механизмнарда); багана ( корылмаларда)2) стойка, кечкенә буфет -
6 приумолкнуть
-
7 приутихнуть
-
8 уснуть
-
9 тыңлау
перех.1)а) слу́шать/послу́шать || слу́шаниемузыка тыңла́у — слу́шать му́зыку
әкият тыңла́у — слу́шать ска́зку
б) мед. проверя́ть слух, прослу́шивать; выслу́шивать/вы́слушать || выслу́шивание, прослу́шиваниеавыруның күкрәген тыңла́у — прослу́шать грудь больно́го
в) спец. слу́шать, заслу́шивать/заслу́шать; прослу́шивать/прослу́шать || заслу́шивание, прослу́шивание (дела, доклада, отчёта, информации и т. п.)2) прослу́шивать/прослу́шать, слу́шать (уроки, курс лекций)сабагын тыңла́у — прослу́шать уро́к кого
3)а) слу́шаться, повинова́ться || послуша́ниени кушса, шуны тыңла́у — что бы он ни повеле́л, слу́шайся
б) перен. слу́шаться, послу́шно дви́гаться (о машинах, о частях тела)аяклары тыңла́мый башлады — но́ги его́ переста́ли слу́шаться
в) внять (чему-л.), приня́ть что-л. во внима́ние; прислу́шиваться/прислу́шатьсясүзен тыңла́п — вняв его́ про́сьбе
врачлар киңәшен тыңла́п — приня́в сове́т враче́й
г) обраща́ть внима́ние (на слова кого-л.)тыңла́магыз сез аны — вы не обраща́йте внима́ние на его́ слова́ (не слу́шайте вы его́)
•- тыңлап тын калу -
10 замереть
сов.1) катып калу, тынсыз калу, тын да чыгармау2) перен. сүнү, тукталу, тукталып калу3) перен. тыну, басылу -
11 умолкнуть
-
12 күләгә
сущ.1) тень; сень поэт.кибән күләгәсе — тень от сто́га
күләгә сөюче үсемлекләр — тенелюби́вые расте́ния
каен күләгәсендә ял итү — отдыха́ть под се́нью берёзы
2) тень, те́ни; светоте́нь ( о живописи) || тенево́йкүләгә методы — тенево́й ме́тод
3) нечёткое очерта́ние, силуэ́ттәрәзә алдыннан ике күләгә үтеп китте — за окно́м промелькну́ли два силуэ́та
4) перен. тень, при́зрак, отраже́ниейөзендә кайгы күләгәсе — на его́ лице́ тень печа́ли
күз алдында Хатынь корбаннары күләгәсе — пе́ред глаза́ми при́зраки жертв Хаты́ни
6) перен.; разг. худо́й, не́мощный, тень одна́••күләгә (булып) төшү — па́дать те́нью (на кого, что-л.)
күләгә кебек (йөрү, атлау, бару) — ходи́ть как тень (ти́хо, кра́дучись)
күләгә кебек иярү — ходи́ть (идти́, сле́довать) (за кем-л.) как тень
күләгә куу — гна́ться за те́нью ( о безнадёжной затее)
күләгә төшермәү — оберега́ть/бере́чь (кого-л. от чего-л.), заступа́ться/заступи́ться (за кого-л.)
күләгә эчендә калдыру — оставля́ть/оста́вить без внима́ния; отодвига́ть/отодви́нуть на за́дний план (что-л.)
күләгәдә калдыру — оставля́ть/оста́вить в тени́; затмева́ть/затми́ть (кого, что-л.)
күләгәдә калу — остава́ться (оста́ться и́ли держа́ться) в тени́; остава́ться незаме́ченным
күләгәдәй тын тору — быть безмо́лвным, как тень
күләгәсе генә калган — одна́ тень оста́лась (от кого-л.)
күләгәсенә әйләнү — быть (сде́латься) те́нью (кого-л.)
(үз) күләгәсеннән курку — те́ни свое́й боя́ться, быть о́чень трусли́вым (ро́бким)
-
13 тукталу
неперех.1) в разн. знач. остана́вливаться/останови́ться || остано́вкакинәт тукталды — вдруг (он) останови́лся
тукталу белән — как то́лько остано́вится (останови́лся)
2) остана́вливаться/останови́ться; прекрати́ться, стать || прекраще́ние (рабо́ты)тегермәннәр тукталды — ме́льницы ста́ли
сугыш тукталсын иде — пусть прекрати́тся война́; война́ бы прекрати́лась
3)а) прерыва́ться/прерва́ться || прерыва́ниеукулар тукталды — учёба прервала́сь
б) заде́рживаться/задержа́ться || заде́ржкаозакка тукталмагыз — до́лго (надо́лго) не заде́рживайтесь
тукталу сылтавы белән — под предло́гом заде́ржки (чего-л. со стороны)
в) приостана́вливаться/приостанови́тьсятын алырга тукталу — приостанови́ться передохну́ть
4) останови́ться, сдержа́ться, воздержа́ться || приостано́вка, воздержа́ниетиз генә туктала алмадым — не мог я сра́зу сдержа́ться
туктала бел! — уме́й сдержа́ться (воздержа́ться)
а) остана́вливаться/останови́ться || остано́вка у (в)...танышларга тукталу — останови́ться у знако́мых
туган авылга тукталып — останови́вшись в родно́й дере́вне
б) остана́вливаться/останови́ться на...билгеле бер фикергә туктала алмадым — не мог я останови́ться на определённой мы́сли
6) (-дан, -ыннан тукталу) переста́ть ( что) де́латьгазета чыгудан тукталды — газе́та переста́ла выходи́ть
•- тукталып тору
- тукталып үтү
- тукталып узу
- тукталып китү -
14 мереть
несов.1) разг. ( погибать) кырылу, күпләп үлү
См. также в других словарях:
тын-өн — ТЫНСЫЗ ӨНСЕЗ КАЛУ – Бик нык әсәрләнүдән тын алу, сөйләшү, хәрәкәт итү сәләтен вакытлыча югалту … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тынлану — 1. Сөйләшүдән, җырлаудан, кычкырудан, атудан һ. б. ш. тавыш чыгарудан туктау, тын калу. Берәр төрле тавыш ишетелми, яңгырамый башлау; туктау 2. Берәр нәрсә эшләргә уйлаудан, фикер йөртүдән яки берәр эш эшләүдән туктау тик ул тынмый, һаман уйлый.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тыну — 1. Сөйләшүдән, җырлаудан, кычкырудан, атудан һ. б. ш. тавыш чыгарудан туктау, тын калу. Берәр төрле тавыш ишетелми, яңгырамый башлау; туктау 2. Берәр нәрсә эшләргә уйлаудан, фикер йөртүдән яки берәр эш эшләүдән туктау тик ул тынмый, һаман уйлый.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шыму — Тыну, тын калу, шым булу машиналар шымды. Качып посып хәрәкәт итү, үзен сиздермәскә, белгертмәскә тырышу песи килә шымып, күзен ярым йомып … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шыпаю — Шып тыну, тынып калу; тавыш тын чыгармау. рәв. ШЫПАЕП – Әкрен генә, тавыш тын чыгармыйча … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кату — I. ф. 1. Каты хәлгә килү 2. күч. Өшү, күшегү 3. Ябышып кибү 4. Керләнү, пычрану, тупаслану 5. Хәрәкәтсезләнү, үзгәрешсез хәлдә калу 6. Ваемсызлану, усаллану, хиссезләнү 8. туп. Үлү, дөмегү. II. КАТУ – и. 1. Тиз йөргәндә яки йөгергәндә кинәт… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ою — I. 1. Изрәү, йокымсырау; йоклау хәленә җитү 2. Тып тын булу, бөтенләй хәрәкәтсез калу. күч. Йомылып яшәү, акыл эшчәнлеге күрсәтмәү тур. 3. Берәр нәрсәгә бирелеп, үз үзеңне оныту; онытылу 4. Сиземлекне югалту, хәрәкәтсезләнү куллар ою 5. Намазда… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге